Sobótka tuż tuż!

Aż trudno uwierzyć, że to już prawie koniec czerwca, i że w najbliższy weekend przypada noc świętojańska! W całej Polsce organizowane będą festyny i imprezy muzyczne, będzie skakanie przez ogniska, wyplatanie wianków i puszczanie ich na wodę. Ale czy pamiętacie, do czego nawiązują te zwyczaje i skąd się one wzięły?

źródło:  http://www.gok.zukowo.pl/

"Dzień Kupały - najdłuższy w roku, noc Kupały - najkrótsza, były jednym ciągiem wesela, śpiewu, skoków i obrzędów." - pisał Józef Ignacy Kraszewski w "Starej Baśni" o tym wielkim niegdyś święcie powitania lata. Obchodzono je w najkrótszą noc w roku, wypadającą z 23 na 24 czerwca. Nazywaną ją nocą świętojańską, ponieważ w następujący po niej dzień, 24 czerwca, najdłuższy dzień w roku, wypadał dzień świętego Jana.

Noc ta była niemalże magiczna, przeprowadzane w jej trakcie obrzędy miały zapewnić świętującym zdrowie i urodzaj. Na leśnych polanach palono ogniska, wokół których tańczyły dziewczęta ubrane na biało. Przepasane były bylicą, zielem które odpędzać miało zło i działać przeciwko czarom i urokom. Wrzucona do świętojańskiego ogniska garść bylicy miała odstraszać czarownice.

żródło: http://www.zamek-sandomierz.pl/

Do sobótkowych ognisk ciągnęli też chłopcy, którzy skakali przez płomienie popisując się przed dziewczętami. Czasem skakano parami, chłopcy za rękę z dziewczętami - udany skok miał zapewnić im dozgonną miłość i wierność. Ponadto skakanie przez ogniska i tańce wokół nich miały oczyszczać, chronić przed złymi mocami i chorobą.

Również wodzie przypisywaną w noc świętojańską szczególne właściwości. Według wierzeń nie należało kąpać się w rzekach czy strumieniach przed tym świętem, gdyż czyhały w nich wodne demony: wodniki i utopce. Natomiast zanurzenie się w stawie lub rzece czy nawet w rosie w noc świętojańską miało zapewnić odwzajemnioną miłość i szczęśliwe małżeństwo, a ciało uczynić zdrowym i pięknym.

Stałym elementem obchodów świętojańskich było poszukiwanie mitycznego kwiatu paproci, który miał zakwitać o północy. Temu kto go odnajdzie miał zapewnić bogactwo, szczęście i mądrość. Trzeba było jednak zachować szczególne środki ostrożności, ponieważ według legendy kwiat ten zakwitał tylko na chwilę, a strzegły go diabły i czarownice. Należało zabrać ze sobą nieodzowne ziele bylicy, którym dobrze było przepasać się na krzyż, a do tego mieć w ręku Pismo Święte lub modlitewnik.

żródło: http://kobietynawsi.pl/Kolo-Gospodyn-
Wiejskich-w-Ostrowitem-Kolonii

Obrzędem, który zachował się do dziś, jest wyplatanie wianków i puszczanie ich na wodę. Podczas współczesnych obchodów świętojańskich zajmują się tym wszyscy chętni, kiedyś jednak zarezerwowany był dla panien na wydaniu. Dziewczęta wiły wianki - symbol panieństwa - mocowały na nich świeczki i puszczały na wodę, bacznie obserwując ich dalsze losy. Jeśli wianek został wyłowiony przez kawalera, oznaczało to szybkie zamążpójście dziewczyny.Jeśli zaplątał się w sitowiu, miała pozostać w panieńskim stanie przynajmniej przez rok. Jeśli zaś świeczka zgasła, wianek wirował lub co gorsza utonął, dziewczynę czekały kłopoty: nieodwzajemniona miłość, staropanieństwo, smutek lub nawet przedwczesną śmierć.

Dziś nie pamięta się o tej symbolice, ale wspólne wicie wianków to wciąż żelazny punkt programu obchodów nocy świętojańskiej w niemal każdej miejscowości. A jak obchodzone jest to święto w Waszych okolicach?